روز صنعت چاپ بهانهی خوبی است تا با مسئول مستقیم صنعت چاپ کشور در دولت به گفتگو بنشینیم و از او درباره مسایل، دغدغهها و معضلات این صنعت بگوییم و البته بشنویم. به همین مناسبت در گفتگویی اختصاصی با محمورضا برازش، مدیرکل چاپ و نشر وزارت ارشاد به گپ و گفت نشستهایم که حاصل آن سوال و جوابهای خواندنی است:
* ابتدا به ساکن چیزی که خیلی وقت است مطرح میشود و از زوایای مختلف هم به آن میپردازند. صنوف از یک طرف، بخش خصوصی از یک طرف و مدیران دولتی از طرف دیگر این موضوع است که بالاخره چاپ فرهنگ است یا صنعت؟ نظر شما به عنوان مدیرکل مستقیم حوزهی چاپ و متولی رسمی حوزهی چاپ در دولت چیست؟ بالاخره چاپ صنعت است یا فرهنگ یا ترکیبی از هر دو آنها؟
به نظرم خیلی از مشاغل به صورت ترکیبی هستند و صنعت چاپ هم تقریباً یکی از آنها است ولی سنگینی کفهی هر بخش در این حوزه متفاوت است، آنچه به نظر میرسد، این است که هر چه میگذرد شاهد غلبهی کفهی صنعت بر فرهنگ هستیم. در گذشته چاپ انحصاراً به کتاب و نشریات مرتبط بود و فقط جزئی از آن درگیر صنایع، ولی در حال حاضر با توسعه گسترهی صنعت چاپ به شدت به سمت صنایع بستهبندی و امثال آن سوق داده شده و آن را به سمت صنعتیشدن میکشاند.
* دقیقاً منظورتون رسانههای نوظهور و اینترنت و نظایر اینهاست که نقش چاپ را در فرهنگ کمرنگتر کرده است؟
خیر به نظر من بخش فرهنگ در این حوزه کمرنگ نشده است، بلکه به دلیل توسعهی صنایع و وابستگی آنها به چاپ، شاهد پررنگترشدن این بخش در حوزهی چاپ هستیم. برای مثال اگر تعداد دانشجویان نسبت به سالهای گذشته 3برابر شده، حجم کارهای صنعتی که نیاز به چاپ دارند 30 برابر شده است، البته میزان وابستگی دانشآموزان و دانشجویان به کتاب به دلیل نشر الکترونیک کمتر شده ولی این به معنای کمرنگشدن این بخش در این حوزه نیست.
* سوال بیشتر متوجه این ماجرا است که در فرآیند چاپ درواقع یک فرِآیند صنعتی و تولید را داریم و یک بحث محتوا و نظارت محتوایی. از این زاویه اگر بخواهیم نگاه کنیم این تفکیک را چطور میشود قائل شد؟ وظیفهی هریک از سازمانهای مربوط و ذیربط در هر کدام از اینها چیست؟
در حال حاضر یکی از بحثها و دغدغههایی که ما با آن روبهرو هستیم تفکیک حدود وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت صنایع، معدن و تجارت است. من نمیتوانم بگویم نتیجهی نهایی در این حوزه چه باید باشد، ولی یکی از مسیرها در این بخش میتواند به اینگونه باشد که بخش نوشتار یا شکل ظاهری محصول که باید باتوجه به چارچوب و ضوابط و فرهنگ کشور باشد به بخش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور سپرده شود. به هر حال این بحث بخشهای مختلفی دارد که باید از تمامی جهات بررسی شود.
* این توضیحاتی که فرمودید درمورد صنعت چاپ به دلیل اینکه شما یک سری الزامات قانونی دارید طبق بند 16 مادهی 2 قانون اهداف وزارت فرهنگ و ارشاد، تکالیفی را قانونگذار برای وزارت ارشاد تعریف کرده، قاعدتاً شما اگر چنانچه با این تعریفی که فرمودید بخواهید به این جمعبندی برسید، قوانین باید اصلاح شوند و قانونگذار باید یک قانون جدید را اعمال کند، فکر نمیکنید شاید ضروری باشد که تحت یک لایحه یا یک طرح مستقلی این مطرح بشود و در دولت این اتفاق بیافتد که هم صنف به عنوان اتاق اصناف به نمایندگی از صنف، وزارت صنایع، معدن و تجارت به نمایندگی از نظام صنعتی کشور و وزارت ارشاد به نمایندگی حوزهی فرهنگی کشور تکلیفش مشخص شود؟
ابتدا به ساکن ما باید با وزارت صنایع به یک توافقی برسیم بعد از توافق با مراجعه به مشاوران حقوقی و اتمام بحث فنی کلان، در بخش مرزبندیها و امضای توافقنامه، طرح برای تصویب به مجلس فرستاده میشود. در حال حاضر ما پیگیر این موضوع هستیم. به هر حال به دلیل اینکه وزارت صنایع وزارت بسیار بزرگی است و شاخههای صنعتی بسیاری دارد چندین بار تقاضا کردیم طرفین مذاکره را معرفی کند ولی معرفی نکردند. امروز هم جلسهای در سطح معاونین وزارت داشتهایم که به هفته بعد موکول شد.