درادامه گفتگوی اختصاصی با محمودرضابرازش مدیر کل دفترامور چاپ وزارت فرهنگ وارشاداسلامی که بمناسبت روز صنعت چاپ انجام شده است،اینک به بخش آخر این مصاحبه توجه بفرمایید.
- اجازه بدهید به مسئله آموزش هم بپردازیم؛ بحثی که همیشه مطرح است و از طرف تمام مدیران کل به عنوان یک دغدغه مطرح می‌شود و تمام اتحادیه‌ها هم به این امر اذعان دارند بحث آموزش است. اعم از آموزش مقدماتی، آموزش عالی و آموزش‌های ضمن خدمت. اما یک حلقه‌ی مفقوده‌ای را مشاهده می‌کنیم و آن امر پژوهش در امر آموزش است. یعنی اینکه عمده‌ی دوره‌های آموزشی براساس مطالعات و درواقع دریافت‌های فردی و شخصی اتفاق می‌افتد و هیچ موقع شاهد این نبوده‌ایم که یک کار پژوهشی انجام شود که مثلاً امروز صنعت چاپ ما چقدر اپراتور نیاز دارد، چقدر تکنسین نیاز دارد، چه میزان آموزش ضمن خدمت و به‌روزرسانی اطلاعات افراد درگیر یا حتی حوزه‌های مدیریتی و ... . در دوره‌های مختلف هم باز نام این دوره‌ها تغییر یافته است. در یک دوره شده نهضت آموزشی، یک دوره شده دوره‌های کاربردی، یک زمان شد دوره‌های آموزش استانی، این اتفاقات در دوران مدیران کل مختلف بوده دوره‌های خارج از کشور، دوره‌های داخلی، در دوره‌ی شما هم یکی دو تا دوره‌های آموزشی درواقع کمک شده که در استانها انجام شود. اساساً نقش وزارت ارشاد و مشخصاً اداره کل چاپ و نشر در حوزه‌های آموزشی چیست؟ آیا صرفاً حاکمیتی است و ارائه طریق و سیاست‌گذاری و یا در حوزه‌ی اجرا هم می‌خواهید ورود پیدا کنید، اگر چنانچه بنا دارید به حوزه‌ی آموزشی ورود پیدا کنید و یا حتی حوزه‌ی سیاست‌گذاری، مطالعه‌ای در این رابطه انجام شده که چقدر ما امروز نیاز به آموزش داریم در چه مقطعی و در کدام مناطق جغرافیایی نیاز داریم که متناسب با آن برنامه‌ریزی کنیم؟
* مطمئناً ارتقا توسعه صنعتی در هر کشوری وابسته به ارتقا علم و دانش است. متأسفانه ما در بحث تکنیک تخصصی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جایگاهی نداریم. البته دانشگاهها جایگاه خود را دارند ولی اینکه ما به عنوان پشتیبان حمایتی داریم یا نه بسیار مهم است. درواقع در سال جاری هیچ بودجه‌ای برای آموزش و پژوهش برای اداره‌ی امور چاپ در نظر گرفته نشده، البته با پیگیری‌هایی که کردیم یک رقم کلی بودجه پژوهشی در وزارتخانه بود که قرار شد یک مقداری از آن در اختیار ما گذاشته شود. در بحث پژوهش، یکی از طرح‌هایی که داشتیم بررسی حوزه‌ی چاپ در سطح دنیا بود؛ در این بحث با چند دانشگاه معتبر در سطح کشور شروع به کار کردیم. یکی از پروژه‌هایی که در دست بررسی است و با کمک دانشگاه فردوسی و اتحادیه چاپ خراسان انجام می‌شود بررسی بحث‌های آموزشی در حوزه چاپ است. و از نتایجی که به دست آمد این بود که کشور چین به مقطع دکترا ارتقا پیدا کردند. از پروژه‌های دیگر که با همکاری دانشگاه شریف انجام می‌شود این است که الگوهای توسعه چاپ ایران در مقایسه با کشورهای دنیا چگونه است؟
بحث‌های آموزشی را به چند بخش تقسیم کردیم. یک بخش آموزش‌های مهارتی است که با همکاری دانشگاه واحد 5 علمی-کاربردی انجام می‌شود. طی این برنامه از استانها خواسته‌ایم اگر در مورد این آموزش‌ها نیازهایی دارند با ما در میان بگذارند. در این بخش کمی از هزینه‌ها را تقبل کردیم ازجمله هزینه‌های استادان که به شهرستان‌ها اعزام می‌شوند. در چند استان هم در حال برگزاری است.
یک بخشی بحث آموزش آکادمیک است برای صنوف، که باز هم با همکاری و هماهنگی واحد 5 علمی-کابردی انجام می‌شود و در این بخش هم از برنامه‌هایی که داشتیم این بود که اگر از صنوف معرفی شوند کمک هزینه‌ای برای آنها در نظر گرفته‌ایم. اگر دانشگاههای دیگر هم رشته‌ی چاپ و نشر ایجاد شود ما حمایت می‌کنیم.
یک بخش هم بحث آموزش مدیریتی است که ما در حال حاضر با دانشگاههای معتبر کشور ازجمله دانشگاه شریف، فردوسی و اصفهان به نتایجی رسیده‌ایم برای دوره‌های ویژه MBA کسب و کار مدیریتی، که البته چون بحث مدیریتی است رشته‌ی چاپ و نشر و بسته‌بندی را در نظر گرفته‌ایم.
در سال جاری انتظار داریم که یک یا دو دانشگاه شروع به کار کنند. البته بخش‌های دیگری هم مثل کتابخانه‌های تخصصی هست ولی باز هم باعنایت به بحث اول که جایگاه تکنیک چاپ کجاست و این اصلاً در وزارت فرهنگ و ارشاد چه امکاناتی برای ما در نظر گرفته شود مهم است.
ما در طول یک دهه گذشته نه تنها شاهد رشد بودجه نبوده‌ایم، بلکه منفی هم بوده است. بحث‌های پژوهشی هزینه‌های بالایی دارند، ما در حال حاضر در کشور 3 مرکز تحقیقات توتون داریم با امکانات بسیار زیاد، این در حالی است که تنها مرکز آموزش تخصصی چاپ ما در خانه‌ای اجاره‌ای است و ما هیچ کاری از دستمان برنمی‌آید.
- در مصاحبه‌های شما بسیار اشاره می‌شود به آمار واردات انواع و اقسام واردات محصولات چاپی و همچنین اشاره می‌شود به اینکه چرا ما باید اینقدر واردات داشته باشیم؟ شما به عنوان متولی حوزه‌ی چاپ آیا تا به حال به خیل عظیم سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مندند سرمایه‌گذاری کنند (چه در بخش چاپ و چه در سایر حوزه‌ها)، این ظرفیت‌های خالی را با همین اعداد و ارقام ارایه کرده‌اید؟ مثلاً فرض بفرمایید که در بسته‌بندی انواع و اقسام بسته‌بندی‌هایی که وارد می‌کنید عمدتاً ظرفیت‌های خالی کدام است که باید اینجا سرمایه‌گذاری شود؟ آیا اساساً یک چنین اتفاقی افتاده یا اینکه رایزنی کردید با وزارت صنعت، معدن و تجارت که اینها را جزو اولویت سرمایه‌گذاری قرار بدهند و مورد حمایت قرار بدهند؟
* ما در حال حاضر نمایشگاههای دائمی را برگزار کردیم که تمامی نمونه‌های اقلام وارداتی در کنار آثار برتر چاپی قرار دارند و در این برنامه ما سعی بر این داشته‌ایم خریدارانی که از ما مشورت می‌خواهند را به سمت خرید محصولات داخلی ترغیب کنیم.
- نظر من بیشتر کار تشکیلاتی یا سازمانی است که به عهده وزارت ارشاد اسلامی است.
* نکته‌ای که وجود دارد اینست که ما در این موضوع طرح‌ها و برنامه‌های زیادی را در نظر گرفته‌ایم و در دست اجرا گذاشتیم. یکی از برنامه‌ها ترغیب واردکننده‌ها برای مصرف محصولات داخلی است، بعضی از آنها را با چاپخانه‌هایی مرتبط کردیم. طی جلسه هفته گذشته که با یکی از کمپانی‌های بزرگ داشتیم، موضوع جلسه دعوت کارشناسان از خارج کشور برای آموزش چاپخانه‌ها برای تولید با کیفیت بهتر بود این کمپانی یک برند معروف بین‌المللی است.
این نمونه را در 10 استان هم داشته‌ایم. برای سرمایه‌گذاری هم کسانی که دارای طرح توجیهی هستند به مراجع بانکی معرفی می‌کنیم برای مراحل قانونی، اینکار در حد رایزنی با صندوق توسعه بوده است در حال حاضر شرایط وزارت ارشاد به این صورت بوده است. مگر اینکه در شرایط جدید، اختیارات بیشتری به وزارت ارشاد محول شود.
- در حال حاضر ما شاهدیم که بعد از مذاکرات هسته‌ای گروههایی از سرمایه‌گذاران به همراه شخصیت‌های دیپلماتیک وارد کشور می‌شوند و رایزنی می‌کنند که عمدتاً در صنایع بالادستی سرمایه‌گذاری کنند، مثل نفت، پتروشیمی و نظایر آن. آیا اطلاع دارید که اساساً در هیئت‌هایی که آمدند و یا هیئت‌هایی که در حال آمدن هستند، افراد تأثیرگذاری درزمینه‌ی مواد مصرفی ازجمله کاغذ و مقوا هستند، علاقه‌مند هستند و یا اینکه این ارتباط با اتاق بازرگانی و یا وزارت خارجه و یا سازمان‌های ذی‌ربط باشد که آنها را ترغیب کنید که در ظرفیت‌های خالی سرمایه‌گذاری کنند؟
* دو هفته گذشته جلسه‌ای در مجلس برگزار شد 4 کارخانه‌ی اصلی کشور هم حضور داشتند که یکی از آنها هم علاوه بر کارخانه‌ای در ایران، تعدادی کارخانه کاغذ در خارج از کشور داشت، بحثهایی برای منطقی شدن تولید کاغذ در کشور بیان شد. البته گام‌هایی هم در این مسیر برداشته شده است در این مسیر باید با برنامه‌ریزی درصدد پرکردن حفره‌های موجود در این صنعت باشیم نه در جاهایی که ضعفی وجود ندارد، اضافه بر سازمان اقدام کنیم.
- در حال حاضر می‌بینیم که یک سری از کارخانجات بزرگ که مثلاً درزمینه‌ی تولید مواد شوینده، غذایی و نظایر آن فعالیت می‌کنند، نیازهای بسته‌بندی و چاپی خودشان را که تا قبل از این یا وارد می‌کردند و یا ازطریق چاپخانه‌های داخلی تأمین می‌کردند، اخیراً این کارخانجات خودشان به طور مستقل در حوزه‌ی چاپ سرمایه‌گذاری می‌کنند به نظر شما این تهدید است یا فرصت؟
* در دنیا بحث سازمان‌های افقی مطرح است. سازمان‌ها رشدی عمودی یا افقی دارند که معمولاً به صورت افقی است و گامی به عقب یا گامی به جلو برمی‌دارند. ما شاهد این موضوع در دنیا هم هستیم. مثلاً کارخانه‌ای لبنیاتی در دامپروری هم شریک می‌شود و این در دنیا امری است طبیعی.
این کارخانجات از این موضوع به عنوان برنامه‌ای استراتژیک برای پیشگیری از بحران انجام می‌دهند. و این امری عادی و طبیعی است.
- در سال گذشته یک موضوعی مطرح شد تحت عنوان اختصاص مبالغی از صندوق توسعه‌ی ملی به چاپخانه‌ها، آیا این موضوع اتفاق افتاد؟
* جلسه‌ای با ریاست محترم صندوق توسعه داشتیم درمورد همین موضوع. با ارائه طرح توجیهی و ضمانت‌نامه‌های معتبر این امکان برای چاپخانه‌ها برای سرمایه‌گذاری وجود دارد.
- در حال حاضر اگر کسی از اعضای صنف چاپ بخواهد از این امکان صندوق توسعه استفاده کند با این شرایط امکان‌پذیر است و سود آن به چه شکل است؟
* با مراجعه به بانک عامل و تحویل طرح توجیهی و ضمانت‌نامه‌های قانونی هم به صورت ارزی و هم به صورت ریالی از این امکان صندوق می‌تواند استفاده کند. در این طرح نه زمان بازگرداندن آن و نه درصد سود آن قابل تغییر نیست.
- نتیجه بانک اطلاعاتی به کجا رسید؟
* روز گذشته دوستان برای راه‌اندازی استان البرز شروع به کار کردند. کرج به عنوان استان پایلوت انتخاب شده این نرم‌افزار قابلیت انجام تمامی فرآیندها را در سیستم دارد، اعم از نقل و انتقالات، خریدو فروش و نظایر آن.
- این طرح در کشور تا چه زمانی نهایی می‌شود؟
* باید استانها این آمادگی را پیدا کنند، ما گام اول را برای تکمیل بانک، خود اظهاری گذاشته‌ایم به این صورت که ما به چاپخانه‌هایی که مجوز دارند اعلام می‌کنیم تا توسط کد مربوطه وارد سیستم شده و اطلاعات خود را وارد کنند. بعد از آن بازرس‌ها بررسی های لازم را برای پالایش اطلاعات انجام می‌دهند. در حال حاضر در استان البرز در حال انجام است.
- باتوجه به تغییرات تکنولوژی که به شدت و سریع اتفاق می‌افتد، این تغییرات تکنولوژی در صنعت چاپ هم به سرعت در حال شکل‌گیری است. آیا وزارت ارشاد قصد دارد قوانین را متناسب را این تغییرات تکنولوژی که در دنیا اتفاق می‌افتد به روزرسانی کند، آیا برنامه‌ای دارد؟
* دیدگاهی که وجود دارد این است که این امر مبتنی بر نتیجه‌گیری درمورد جایگاه چاپ است. قوانین و ساختار وظایف باید با هم لینک باشند که این صنعت جایگاهش در وزارت ارشاد است یا در صنایع. اگر جایگاهش در وزارت ارشاد باشد به نظر من باید ما هم دیدگاهمان را کاملاً عوض کنیم.