شرایط پسا تحریم و انتظار رشد اقتصادی پس از تحمل و سپری شدن سالهایی سخت، سبب می گردد تا مبانی تصمیم سازی و تصمیم گیری را در این برهه از زمان ،بیش از پیش مورد توجه قرار دهیم .
هرگونه تعلل در تصمیم گیری و یا اتخاذ تصمیمات نادرست و نامنطبق بر شرایط مهم اقتصادی فعلی، باعث فرصت سوزی و گاه بروز صدمات جبران ناپذیری بر پیکره اقتصادی کشور می شود. نگاهی ملی و فرا گروهی و غیر فردی در کنار برنامه ریزی صحیح برای استفاده حداکثری از شرایط پیش روی اقتصاد ایران ،با عنایت به تلاش همه جانبه اکثریت فعالان اقتصادی ،سیاسی و دیپلماسی ،کلید آینده روشن اقتصادی و منطقه ای ایران اسلامی است.
در این میان پرهیز از ارایه آمار و اطلاعات نادرست ،نگرش همه جانبه و در سمت و سوی منافع ملی بیش از پیش میتواند نقش موثر و شتاب دهنده ای در پر کردن شکاف ایجاد شده در رشد اقتصادی کشور در دهه اخیر و همچنین فاصله ایجاد شده با برنامه های کلان اقتصادی کشور ایفا نماید.
محور های برنامه ششم توسعه بخوبی بیانگر سمت و سوی صحیح و کارشناسی شده برای افزایش رشد اقتصادی کشور با تکیه برصاردات غیرنفتی است.
بدون ترید همگان بر نقش انکار ناپذیر صنعت چاپ و نشر و بسته بندی در تولید انواع کاتالوگ ، بروشور ،راهنمای مصرف و بسته بندی و در نتیجه افزایش و رشد صاردات غیرنفتی واقف هستند.حوزه فرهنگ و دانش نیز در ارتباطی دوسویه و تنگاتنگ با رشد اقتصادی کشورها ،دیرزمانی است به عنوان یکی از پارامترهای اساسی و تاثیرگذار در جهت تحقق برنامه های میان مدت و بلند مدت فرهنگی ،اقتصادی و سیاسی کشورها ارزیابی میگردد.
برخلاف روند فوق الذکر اخیرا زمزمه افزایش تعرفه کاغذ چاپ وتحریر و همچنین روزنامه بگوش می رسد!!!؟؟.
حکایت افزایش تعرفه در برخی شرایط به بهانه حمایت از تولید داخل کم شباهت به همان مثال معروف سوزن بان و کودکان بازیگوش نیست .
سوال این است که تا چه زمانی مصرف کنندگان نهایی باید هزینه تصمیمات اینچنینی را پرداخت نمایند؟ نتیجه حمایت هایی از این دست در سایر صنایع همچون خودرو سازی تا چه میزان موفق بوده و آیا امروزه جایگاه صنایع حمایت شده به لحاظ پارامترهای ابتدایی ارزیابی موفقیت اقتصادی ،همچون برند سازی ،سودآوری ،جایگاه ملی منطقه ای و بین المللی ، در چه وضعیتی قراردارند ؟
صنعت با اهمیت و تاثیرگذار ولی متاسفانه کم رمق چاپ ونشر در این روزها ، ضعیف تر از آنست که بتواند آشفتگی جدیدی را تجربه نماید.
حاشیه پایین سود واردات کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه و همچنین تعادل ایجاد شده فی مابین عرضه و تقاضا در مواد اولیه صنعت چاپ و نشر و بسته بندی-عمدتا کاغذ- مدتی است حداقل ثبات نسبی قیمت ها را برای این بازار به ارمغان آورده است.
هرگونه تغییر در تعرفه با توجه به عدم امکان تولید کاغذ مورد نیاز کشور -چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی- ،بلافصل سبب خواهد شد ثبات حاصله از میان رفته و در کنار عدم کشش و تقاضای مناسب به دلیل رشد کند اقتصادی و رکود نسبی حاکم بر بازار ،اثرات جبران ناپذیری را بر پیکره کم رمق چاپ و نشر برجای گذارد.
آنچه در پاسخ به نقد پیشنهاد افزایش تعرفه کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه میتوان بدان اشاره داشت بصورت فهرست وار اشاره میگردد.
1- تولیدات داخل با در نظر گرفتن تنوع محصولات تولیدی معدود تولیدکنندگان کاغذ چاپ و تحریر و میانگین ظرفیت تولید عملیاتی و تحقق یافته آنها میتواند تنها حدود 15درصد از نیاز داخل را آنهم صرفا به لحاظ کمی پاسخگو باشد.
2- تولیدات مذکور به لحاظ کیفی و به اذعان خود تولیدکنندگان آنها قابلیت مصرف در بخشهای محدودی از بازار وسیع چاپ و تحریر و روزنامه را دارند.
3- افت بهره وری چاپخانه ها به دلیل کاهش سرعت تولید با استفاده از محصولات داخلی در حوزه چاپ و نشر و تحریر، به راحتی قابل ارزیابی میباشد.
4- صنعت تولید کاغذ به دلیل وابستگی شدید به مواد اولیه مصرفی وارداتی مانند خمیر کاغذ ،قطعات یدکی و ماشین آلات به شدت ارزبری دارد ،حال تغییر جهت مصرف ارز و عملا تزریق آن در حوزه ای که با عنایت به ظرفیت تولید پاسخگوی نیاز نیست فاقد توجیه مناسب اقتصادی است و صرفا سبب تحمیل هزینه های مازاد به مصرف کننده نهایی است.
5- حوزه چاپ و تحریر و نشر با قشر وسیعی از جامعه در ارتباط است ،دانش آموزان ،دانش جویان ،ادارات و... بدون تردید از افزایش غیر ضرور قیمت کاغذ متضرر میگردند.
6- برای حمایت از تولید کنندگان داخلی کاغذ چاپ وتحریر -که بسیار مهم و ضروری است- راهکارهای متعددی بدون هزینه کرد از جیب مصرف کنندگان نهایی وجود دارد (در حوزه مالیات بر ارزش افزوده واردات مواد اولیه توسط تولید کنندگان کاغذ،هزینه های انرژی ،کنترل هزینه های بالادستی پرسنلی نظیر بیمه ،تسهیلات ارزان جهت توسعه کمی وکیفی بستر سازی حضور قدرتمند و سودآور در بازارهای منطقه ای ،تسهیل در روند جذب سرمایه گذاری خارجی و...)
7- با درنظر گرفتن میزان و درصد افزایش درآمد تولیدکنندگان داخلی به راحتی میتوان میزان درآمد مازاد حاصله از افزایش تعرفه را حتی با پیش فرض رشد ظرفیت تولید آنها محاسبه کرد.اعداد و ارقام خود بیانگر این است که بدون تردید مشکلات اقتصادی و موانع رشد کمی و کیفی این تولید کنندگان از این مسیر قابل جبران نخواهد بود.
8- با عنایت به مورد ذکر شده اخیر ،شائبه آن میرود که حتی تولید کنندگان داخلی از وضعیت و ثبات قیمت کاغذ وارداتی در کشور رضایت ندارند و شاید نیم نگاهی به افزایش قیمتهای کاغذهای وارداتی دارند تا بتوانند از این طریق به سودآوری نسبتا مطلوبی دستیابند.
9- همانطور که پیشتر اشاره شده به دلیل ارزبری واردات مواد اولیه و قطعات مصرفی و نیز با عنایت به تاثیرپذیری نسبی قیمت های تامین کنندگان خارجی از اوضاع قیمتی بازار داخل ، در یک بازه زمانی قابل پیش بینی و محاسبه، درآمد مازاد کسب شده عملا در قالب خرید مواد اولیه و ملزومات به تامین کنندگان خارجی منتقل میگردد.
10- بدنه سنگین ،کم تحرکی سازمانی و هزینه های سربار غیر ضرور عمدتا نقش بسیار پررنگی در کاهش سودآوری تولید کاغذ در ایران دارد.
11- ضرورت پیوستن به اقتصاد باز و حرکت به سمت تجارت آزاد ،سیاست محدودیت زای تعرفه ای با این مختصات را به کلی فاقد ارزش و بدون آینده جلوه میدهد.
مبحث صرفا بحث گران شدن و ارزان شدن کاغذ نیست ،بحث یک تفکر نادرست و یک روند آزمون شده و بی نتیجه است.به تاریخ تاسیس کاغذسازی های ایران نگاه کنید ؛ظرفیت و تولیدشان را با سایر شرکتهای هم تراز به لحاظ سال تاسیس در خارج از ایران ،مقایسه کنید.... همه چیز شفاف است...
امید است قطار تصمیم گیری تعرفه کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه این بار مسیر صحیح تر را در پی گیرد.